آخرين راه

راستش من همه‌اش فکر مى‌کردم، کروبى و پرزيدنت موسوى براى اعتراض و تجمع و ديگر فعاليت‌شان از کجا مى‌خواهند مجوز بگيرند. اگر دولت ا.‌ن. را به رسميت نمى‌شناسند، بنابر اين معنى ندارد که از وزارت کشورش هم بخواهند که به آن‌ها مجوز بدهد. باز گفتم شايد اون‌ها را به عنوان دولت دهم مشروع نمى‌دانند و فعلا بنا دارند از دولت نهم مجوز بگيرند. اگرچه توجيه خوبى به نظر مى‌رسد ولى به گمانم مجرى متقلب هم خودش مشروعيت ندارد …
وقتى زمزمه‌ى تشکيل حزب پيش آمد، گرچه در آغاز بد به نظر نمى‌رسيد، و به خصوص فکر کرديم خود عضو حتا معمولى حزب شدن هم مى‌تواند يک حرکت نمادين جالب باشد ولى باز مشکل درخواست مجوز از وزارت کشورى را داشت که آقايان از پيش مشروعيتش را زير سؤال برده بودند. فکر جبهه شايد اين مشکل را نداشته باشد، ولى شايد آن جاذبه‌هاى نمادين حزب را نداشته باشد.
حالا بعد از پيشنهاد جالب رفسنجانى، به نظر مى‌رسد «رفراندوم» يکى از آن اندک راه‌کارهاى قانونى باشد که پيش پاى پرزيدنت موسوى است و البته تا اين‌جا از حمايت خاتمى و روحانيون هم برخوردار است. اين‌که آيا نظام تن به اين شايد آخرين راه خواهد داد يا نه (به نظر من نه) بحث ديگرى است. اما بياييم مثل انتخابات و نماز جمعه بپذيريم که طرح درخواست‌هاى دست بالا در حال حاضر فايده‌اى ندارد. رفراندوم بر سر مشروعيت دولت (و نه بر سر مشروعيت حکومت) درست مثل شرکت در انتخاباتى که خيلى‌ها تا دوره‌ى پيش آن‌را تحريم مى‌کردند، مى‌تواند با اهميت و مفيد باشد.
بياييم، بپذيريم همراه با مردم باشيم و فکر نکنيم هوش ما از هوش جمعى آن‌ها بيش‌تر است. در مورد اصل انتخابات خيلى‌ها چنين کردند ولى در مورد نماز جمعه خيلى‌ها نگران موضع رفسنجانى بودند و مى‌ترسيدند که اگر بيايند، هاشمى آن‌ها را شوهر دهد. ولى اگر صحبت‌هاى هاشمى را هم از مراسم اين جمعه کم مى‌کرديد، هيچ از ارزش حضور ميليونى مردم در آن کاسته نمى‌شد. بنا بر اين فکر مى‌کنم بهتر است دوستان به خصوص خارج کشور به درخواست برگزارى رفراندوم مشروعيت دولت، به جاى پافشارى بر رفراندوم براى اصل حکومت رضايت دهند. البته و صد البته رفراندومى که توسط نهادهاى بى‌طرف -دست کم شوراى مصلحت نظام- و با نظارت بين‌المللى برگزار شود.